Hiện tại người ta đã phát hiện ra 4 nguyên nhân chính dẫn đến vô sinh nam:
Thứ nhất là do thiếu hụt cả về chất lượng và số lượng tinh trùng. Nguyên nhân này khá phổ biến. Nó có liên quan đến những cǎn bệnh di truyền và mắc phải của nam giới. Chẳng hạn như các trục trặc hay khiếm khuyết về cơ cấu di truyền có liên quan đến giới tính và bộ máy sinh dục nam. Một cǎn bệnh mắc phải từ thời thơ ấu là cǎn bệnh viêm tuyến nước bọt mang tai (bệnh quai bị) do virut cũng để lại di chứng gây kém về chất lượng và suy giảm về số lượng các tế bào tinh trùng. Nếu tiến hành xét nghiệm trong một khối tinh dịch thấy số lượng tinh trùng chỉ đạt dưới 300.000 con thì được xếp vào nguyên nhân này.
Nguyên nhân thứ hai là tình trạng không có tinh trùng (azoospermatozoi-des) và cả các tế bào tiền thân của nó (spermatides) trong tinh dịch – được gọi là vô tế bào sinh sản nam do không bài xuất được. Nguyên nhân này chiếm tới khoảng 10% các trường hợp vô sinh nam nói chung.
Nguyên nhân thứ ba phải kể đến, đó là tình trạng không đi xuống được của tinh hoàn (trong thời kỳ bào thai 2 tinh hoàn nằm trong ổ bụng) hay bị xoắn thừng tinh hoàn và kể cả nguyên nhân bị mắc bệnh quai bị sau khi đã qua tuổi dậy thì. Cǎn bệnh này để lại hậu quả là làm cho các tinh hoàn mất khả nǎng sản xuất ra tinh trùng.
Nguyên nhân cuối cùng là do cǎn bệnh tự miễn dịch. Vì một sự trục trặc nào đó trong hệ thống nhận biết các tế bào của hệ thống miễn dịch của cơ thể mà một số tế bào làm nhiệm vụ cảnh giới (lympho T) cho rằng các tinh trùng là các tế bào lạ và do đó huy động cơ thể sản sinh ra các kháng thể chống lại. Từ đó mà hiện tượng vô sinh nam xuất hiện. Tuy nhiên, nguyên nhân này chiếm một tỷ lệ rất ít.
Chất lượng và số lượng tinh trùng còn có liên quan mật thiết đến thể tích của tinh hoàn. Một công trình nghiên cứu gần đây trên 100 đàn ông Việt Nam thuộc diện hiếm muộn đã nhận thấy rằng những người có thể tích tinh hoàn dưới 20 phân khối hoặc lớn hơn 30 phân khối đều có mật độ tinh trùng kém. Như vậy “to” không hẳn là tốt! Tỷ lệ tinh trùng sống được coi là đạt yêu cầu (trên 30%) đều ở những người có thể tích tinh hoàn ở mức 20-30 phân khối. Lượng chất kẽm có trong tinh dịch thấp cũng ảnh hưởng đến sự phân ly tinh trùng từ tinh dịch. Sự thiếu hụt chất khoáng này làm chậm đi tốc độ giải phóng tinh trùng cũng làm ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh.
(Theo Sức khoẻ và đời sống)