Vô sinh do tinh trùng yếu và ít
Tinh trùng ít còn gọi là lượng tinh trùng giảm, chỉ số lượng tinh trùng ít hơn 20 triệu/ml. do lượng tinh trùng giảm xuống nên tỷ lệ vô sinh đối với nam giới tương đối cao. Là 1 trong các nguyên nhân quan trọng khiến nam giới vô sinh. Nhưng chẩn đoán năng lục sinh sản nam giới không thể đơn thuần dựa vào đó mà quyết định, báo cáo hiện nay cho rằng tinh trùng dưới 20 triệu/ml, đây là tiêu chuẩn, nhưng trong số này 1/5 số người vẫn khiến nữ giới mang thai. Nên chỉ có thể nói tiểu chuẩn này nói nên năng lục sinh sản của tinh hoàn giảm xuống, nên cơ hội sinh sản giảm rõ rệt.
Đông y không có từ gọi tinh trùng ít, mà thuộc phạm trù tinh thiểu, tinh thanh, tinh bạc.phần nhiều do bẩm tố tiên thiên bất túc, hoặc phong lai quá độ, hao thương thận dương, hoặc do bệnh nặng bệnh lâu, khí huyết lưỡng hư, khiến nguồn sinh hóa thận tinh suy kiệt, cuối cùng dẫn đến thận tinh bất túc mà thành. Bệnh là chứng vô sinh nam giới thường thấy. đông y điều trị cho thấy có nhiều kết quả tốt.
Đông y điều trị
- Thận tinh khuy tổn
Triệu chứng: kết hôn lâu không có thai, lượng tinh trùng ít, tinh dịch ít hoặc nhiều mà trong loãng, kèm theo lưng gối đau mỏi, đầu váng tai ù, tinh thần mệt mỏi, mất ngủ hay quên, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch trầm tế nhược.
Pháp trị: bổ thận chấn tinh
Bài thuốc
Thục địa 15, sơn thù 10, nhục thung dung 10, thỏ ty tử 10, kỷ tử 15, phúc bồn tử 10, ngũ vị tử 6, hà thủ ô 15, đương quy 15, ngưu tất 15, xa tiền tử 15, phục linh 15.
- Thận dương khuy hư
Triệu chứng: kết hôn lâu không có con, lượng tinh trùng ít, kèm theo lưng gối đau mỏi, sợ lạnh chân tay lạnh, tình dục giảm thấp, liệt dương, xuất tinh sớm, tiểu đêm nhiều lần, lưỡi nhạt bệu, mạch trầm tế hoặc trầm trì.
Phép trị: ôn thận tráng dương, sinh tinh ích thận
Bài thuốc:
Phụ tử 10, nhục quế 6, thục địa 15, sơn thù 10, hoài sơn 10, thỏ ty tử 10, đại táo 20, kỷ tử 10, nhục thung dung 10, thỏ ty tử 10, đại táo
- Khí huyết lưỡng hư
Triệu chứng: kết hôn lâu không có con, tinh dịch lượng ít hoặc tinh trùng lượng tí, sắc mặt vàng úa, móng tay trăng xanh, hồi hộp, hụt hơi, mất ngủ mộng nhiều, ăn ít, lưỡi nhạt bệu, mạch tế nhược.
Phép trị: ích khí dưỡng huyết, kiêm bổ thận ích tinh.
Bài thuốc
Nhân sâm 3, hoàng kỳ 15, bạch truật 15, phục linh 15, thục địa 15, đương quy 15, sơn thù 10, kỷ tử 15, thỏ ty tử 15, tử hà xa bột 3, ba kích 10, đỗ trọng 10, bổ cốt chỉ 10, phúc bồn tử 10, ngũ vị tử 6, thiên môn 10, mạch môn 10, sơn dược 15, trần bì 15, ngưu tất 15, hoàng bá 10.
- Tinh thất thấp nhiệt
Triệu chứng: kết hôn lâu không có con, tinh dịch dính không hóa lỏng, tinh trùng lượng ít, miệng đắng, họng khô, sườn ngực trướng đầy, bụng dưới hoặc hội âm khó chịu, lưỡi đỏ, rêu vàng dày, mạch nhu sác hoặc hoạt sác.
Phép trị: thanh nhiệt lợi thấp, kiêm bổ âm tinh.
Bài thuốc:
Tỳ giải 15, xa tiền tử 15, trạch tả 15, hoạt thạch 15, hoàng bá 10, chi tử 6, liên tu 15, sài hồ 10, đan bì 12, sơn thù du 10, thỏ ty tử 15, phúc bồn tử 10.
- Khí trệ huyết ứ
Triệu chứng: kết hôn lâu không có con, tinh trùng ít, bìu, hội âm trướng đau, bìu trệ xuống, hoặc gân xanh nổi, lưỡi tối, hoặc có ban ứ, mạch huyền sáp.
Phép trị: lý khí hoạt huyết, hóa ứ sinh tinh
Bài thuốc:
Đào nhân 15, hồng hoa 10, xích thược 15, xuyên khung 15, đan sâm 15, đương quy 15, sài hồ 10, xuyên luyện tử 10, lệ chi hạch 15, xuyên sơn giáp 10, uất kim 10, thỏ ty tử 15, xa tiền tử 15.
Bài thuốc hiệu nghiệm
- Sinh tinh thang
Kỷ tử 15, hà thủ ô 15, đẳng sâm 15, tục đoạn 15, thỏ ty tử 10, phúc bồn tử 10, đương quy 12, thục địa hoàng 12, tiên linh tỳ 10, sinh hoàng kỳ 20. Dùng cho tinh trùng ít do thận khí khuy hư.
- Thất tử sinh tinh thang
Thỏ ty tử 30, kỷ tử 15, phỉ tử 15, xa tiền tử 15, sa uyển tử 30, ngưu tất 15, bắc sa sâm 15, ngũ vị tử 10, phúc bồn tử 10.
- Ích tinh linh
Nhân sâm 10, bạch truật 10, đương quy 10, sơn thù du 10, sinh hoàng kỳ 15, thục địa 15, tiên linh tỳ 15, thỏ ty tử 20, câu kỷ tử 15, ba kích 15, phục linh 15, hoài sơn 15,. Dùng điều trị tinh trùng ít thể tỳ thận dương hư.
- Tứ quân lục vị hợp tễ
Nhân sâm 150, bạch truật 150, phục linh 150, hoài sơn 150, thục địa 20, sơn thù 100, đan bì 100, trạch tả 100, cam thảo 50, nghiền bột luyện hoàn mật. dùng cho tinh trùng ít do tỳ thận hư nhược.